Niye Rus olmuyor?

Son “tatsız” gelişmelere rağmen, Çin’in en büyük SUV üreticisi Great Wall ile görüşmelere başlayan Spyker Cars, Çin Seddi’nde Saab’ı kapsayan yeni bir işbirliği yaratmak istiyor. Geçen hafta imzalanmasına rağmen “düşen” Hawtai/Saab “nişan”ı, Spyker’ın Çin hesaplarının önüne geçmiyor. Diğer yanda da Ruslar, Saab için neredeyse her şeye razılar!..Önce geçen haftayı hatırlayalım…Yılbaşından beri maddi sıkıntılar yaşayan ve üretim tedarikçilerine olan borçlarından dolayı üretim parçalarını getirtemez hale gelen Saab, Trollhattan fabrikasını durdurmak zorunda kalmıştı. Tüm bunların üzerine geçtiğimiz hafta, Çinli SUV üreticisi Hawtai, Saab Automobile AB’ye finansal destek olacağını açıklamıştı. Fakat, Hawtai’nin Saab’tan beklentileri ne idi?.. Bu parayı bu küçük şirket nereden bulacaktı?Bu anlaşma için Hawtai’ciler ile geçen yıl İsveçli markayı satın alan Hollandalı spor otomobil yapıcısı Spyker Cars NV arasında Pekin’de imzalar atılırken, herkesin aklına bu sorular gelmişti… Hawtai, Spyker’dan ve Saab’tan kat kat küçük ve marjinal satış adetlerine sahip bir firmaydı. Acaba, böyle bir bütçe ve bu işin fikri nasıl oluşmuştu?..Anlaşmaya göre Hawtai, Saab’ın yüzde 29.9’u için 120 Milyon Euro ödeyecek ve Saab’ın tedarikçilere olan 30 Milyon Euro’luk borcunu karşılayacaktı. Yani Saab’a Çin’den 150 Milyon Euro gelebilecekti!.. Ancak, Çin’deki Saab satış ve üretim haklarını da alacak olan Hawtai’nin Saab’la ne yapmak istediğinden kimse emin değildi… 2011’in ilk çeyreğini 79 Milyon Euro zararla geçiren Spyker için, Hawtai’den alacağı bu para gerçekten yeterli olacak mıydı?..J.D.Powers’a göre, bu anlaşmanın ardında Hawtai’nin Saab teknolojilerine ulaşma planı vardı… Hatta bununla ilgili ipuçları da, Hawtai’nin Hyundai ile yıllardır içinde bulunduğu teknoloji alışverişinden çıkabiliyordu…2000 yılında kurulmuş olan Hawtai, Hyundai’nin Terracan ve Santa Fe modellerini lisanslı olarak, fakat kendi logosuyla yılda 82 bin adete kadar üretmiş, 2011 başında ise Hawtai ve Hyundai arasındaki bu anlaşma sona ermişti. Hawtai’nin Saab platformlarını kullanarak üretime devam etme ve modellerini Saab teknolojileriyle geliştirme planı, aslında hiç mantıksız değildi… Çünkü, Saab’tan daha “ekonomik” bir ko-operasyon partneri bulmasına da imkan yoktu!..Diğer yanda, geçen hafta Hawtai’nin bu parayı nereden bulacağı sorusuna şöyle bir cevap bulmuştuk… Çin’deki her bölgenin kendi yerel otomotiv endüstrisini geliştirme bütçesi bulunuyor. Hawtai, fabrikalarının bulunduğu kendi eyaletlerindeki bu teşviklerden faydalanabilirdi. Örneğin Zhejiang Geely Holding Group da, Volvo Cars’ı satın alırken kendi kasasındakini değil, Çin hükümetinin bölge teşviklerini kullanıp anlaşmayı tamamlamıştı. Kuzey Doğu Çin’deki Daping ve Shanghai yakınlarındaki Jiadang bölgesinin teşvik imkanları, Geely’nin Volvo için 1.8 Milyar Dolar ödemesini sağlamıştı. Sonuçta da Çin’de Volvo fabrikalarının kurulabilmesi için çalışma başlatılıp teşvike karşı mantık oluşturulmuştu. Hawtai de, şu anda fabrikalarının kurulu olduğu İç Moğolistan hükümetinden ve Shandong eyalet yönetiminden bu parayı temin edebilirdi. Sonrasında fabrikalarındaki platformları Saab stilinde modernize edebilir ve hatta ilk binek seçeneğini yeni Saab 9-3’ün tasarımı ve motorlarıyla başlatabilirdi.Bu arada; Spyker’ın, Saab’a Çin’den gelecek bu 150 Milyon Euro’nun yetmeyeceğini bildiğini ve bu şekilde kendisinin yüzde 8 ortağı olan Gemini Yatırım Grubu’nun Saab’a da ortak olmasını istediğini de biliyorduk. Fakat; (EIB) Avrupa Yatırım Bankası’ndan alınacak izinle ancak Saab’taki hisse payları ve ortaklık yapısını değiştirebilecek olan Spyker’ın, daha önce EIB’den almış olduğu 29 Milyon Euro’luk yatırım kredilerinin faizlerini bile ödemekte güçlük çektiğini de hatırlatmıştık.Aynı şekilde Hawtai’nin de geçen yıl sadece 31.700 adet üretilmiş olan Saab için Çin hükümetinden onay alması gerekiyordu. Sonuçta Saab’ın yeniden üretime başlaması ve belki de “kurtulması” için Hawtai yatırımı büyük bir şans idi. Ancak, 12 Mayıs günü Reuters’ten gelen bir haberde, Spyker’ın tek taraflı olarak Hawtai anlaşmasını iptal ettiğini okuduk. Spyker, Hawtai’nin gerekli şartları yerine getiremediğini açıkladı. O anda aklımıza, Spyker’ın Çin’de Hawtai’den çok daha önce görüşmelere başladığı Great Wall markası geldi. Acaba, Great Wall’cular, “bizi niye beklemediniz” mi demişlerdi?Saab için Spyker’ın ihtiyacı olan asıl büyük destek Great Wall tarafından daha kolay ve daha büyük hacimde gelebilirdi. Spyker’ın ihtiyacı olan nakit para Great Wall’da vardı. Great Wall için de Saab teknolojileri ve Saab’ın Avrupa network’ü iştah açıcıydı!.. Geçmişte Toyota, Honda ve Hyundai’yi örnek almış, hatta abartarak onların modellerini taklit etmiş olan Great Wall, diğer Çinli markalar gibi artık kendi özgün modelleriyle küresel pazara açılmak istiyor. Hatta, İtalya’da bile satılan Hover X240 SUV modeliyle güvensiz diye bilinen Çin otomobilleri arasında, Avustralya’nın ANCAP kaza testlerinde 4 yıldız alarak, Çin otomobilleri tarihinde en iyi güvenlik derecesini bile yakalayabilmişti. Modellerini modernize etmek için şimdi, Fuji Heavy Industries’e bağlı Subaru ve Tata’ya bağlı Jaguar ve Land Rover ile de çalışmak isteyen Great Wall, çok az sayıdaki bağımsız Çinli üreticiden biri olarak, gerçek bir dünya markası olmak için çalışmalarını “ciddi”leştiriyor.Fakat, Hawtai ya da başka Çinliler gibi yabancı bir şirketle sinerji yaratabilmesi için ilk başta Çin hükümetinden izin alması gereken Great Wall, geçen yıl GM’le Hummer için ortaklığa girmek istemiş olan Sichuan Tengzhong Heavy Industrial Machinery gibi “onaysız” kalmaktan da çekiniyor! Çin’deki yavaş işleyen bürokrasi için herkesin sabırlı ve bol zamanlı olması gerekiyor. Saab için Great Wall’un yanında Jiangsu Yueda Group and China Youngman Automobile Group gibi başka Çinlilerle de masaya oturan Spyker, Saab’ın yönetimini almadan önce 2009’da GM’e sadece Saab teknolojileri için 200 Milyon USD ödeyen Beijing Automotive Industry Holding Co. (BAIC) gibi iyi bir partner bulmaya çalışıyor. İki yıl önce BAIC’in Saab’ı satın alma teklifine hayır demiş olan General Motors, sanıyoruz şu anda Pekin yakınlarında 1.2 Milyar Dolarlık bir tesise sahip olan BAIC’e neden “hayır” demiş olduğuna da üzülüyordur… Şimdi de BAIC, artık kesinlikle Saab ile ilgilenmediklerini söylüyor… Yani şans, çok önceden kaçmıştı…Başta Rusya olmak üzere, Çin’de, Brezilya’da ve Hindistan’da acilen var olmak ve hızla büyümek isteyen Spyker CEO’su Victor Muller artık inadı bırakıp, Saab’ı asıl isteyen Rus işadamı Vladimir Antonov’un 1 Milyar Doları aşan yatırım tekliflerini de ciddiye almaya başlamalı!..Spyker, halen, Saab Automobile’i finansal ve teknolojik olarak Çinlilere pazarlamayı sürdürüyor ve “kurtuluş” fonu oluşturmaya çalışıyor. Çin’de “stratejik” partnerler bulmaya çalışıyor… Büyük zararlar eden Spyker spor otomobil birimini de, kim ilgileniyorsa, artık elden çıkarmalı ve geçen yıl GM’den aldıkları Saab’ı, bir sürü yeni modeli “hazırken”, “öldürmemeli”!.. Acil nakit desteği için, belki, Trollhattan fabrikasını derhal satıp, yeniden leasing ile kullanmaya başlamalı!Yeni 9-5’in üretimine derhal devam etmeli, yeni 9-3, 9-2, yeni 9-4 ve daha sıradaki birçok projenin de en kısa zamanda üretime geçmesi için son hazırlıklarını tamamlamalı!..Saab’ı Türkiye’de olduğu gibi her ülkede çok fazla kişinin sevdiğini ve çok büyük olmasa da ciddi bir müşteri kitlesinin markanın yeniliklerini beklediğini, kesin olarak biliyoruz!..2011 için 80 bin adetlik bir üretim hedefi koymuş olan Saab’ın “yaşaması” için gereken neyse yapılmalı!..Bence; Saab’ın yeniden “canlı” hale gelmesi, ancak Antonov ile yapılacak “heyecanlı” bir devir teslim ile söz konusu olacaktır!..